سومین همایش یادگیری و تفکر سیستمی در مدرسه

به نام خدا

سومین همایش «یادگیری و تفکر سیستمی در مدرسه» به امید خدا روزهای پنج‌شنبه و جمعه، ۱۳ و ۱۴ آذر ۹۹ از ساعت ۱۶ تا ۲۰ «به صورت مجازی» برگزار خواهد شد.

با توجه به شیوع ویروس کرونا و الزام آموزش مجازی در مدارس، محورهای همایش امسال به صورت زیر تعیین شده‌اند:
۱. تفکر سیستمی در کلاس درس مجازی و موضوع‌های درسی
۲. مهارت‌های گفت وگو در فضای مجازی
۳. توجه به مهارت های عاطفی و مهارت‌های اجتماعی در فضای مجازی
۴. رویکردهای یادگیری در پارادایم تفکر سیستمی در آموزش مجازی
۵. عدالت آموزشی در شرایط یادگیری مجازی

این همایش شامل بخش‌های زیر است:
· ارائه دانش و تجربه حول محورهای همایش
. برنامه‌های مکمل (شامل سخنرانی و برنامه‌های دیگر)

اگر معلم، مدیر، کارشناسی آموزشی، دانشجو یا فعال آموزشی هستید و به موضوعات یادگیری یا محورهای همایش علاقمند هستید، یا اگر در زمینه آموزش فعالیت نمی‌کنید اما دغدغه‌های آموزشی دارید، این برنامه فرصت خوبی برای یادگیری و کسب تجربه‌های جدید است.

اطلاعات بخش‌های اصلی همایش به مرور در ایوند تکمیل می‌شود و با مطالعه آن‌ها می‌توانید انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.

منتظر دیدارتان هستیم.

دبیرخانۀ سومین همایش یادگیری و تفکر سیستمی در مدرسه

وب‌سایت:
https://www.asemaan.org/

کانال تلگرام:
@systemsthinking

اینستاگرام:
@systems_thinking_conference

پرسش و پاسخ درباره برخی مسائلی که معلمان در تدریس مجازی با آن روبرو هستند و ارائه‌ی راهکارهایی درباره آنها
در آموزش مجازی 

حدود ده ماه است که آموزش به صورت مجازی در حال اجرا است. 
آیا در این زمان با مسائلی از این دست روبرو شده‌اید:
•    در بیشتر زمان‌های کلاس متکلم وحده هستم و به نظرم می‌رسد محتوای آموزشی که تولید کرده‌ام برای دانش‌آموزان جذابیت ندارد.
•    کلاس‌ درسم خسته کننده است.
•    تعداد زیادی از دانش‌آموزان در فعالیت‌های کلاس مشارکت ندارند و متوجه سطح یادگیری آنها نمی‌شوم.
•    دانش‌آموزان تقلب می‌کنند.
•    ناگهان از کلاس خارج می‌شوند و به کلاس برنمی‌گردند.
•    موانع ارتباطی زیادی بین من و دانش‌آموزان وجود دارد.
•    کلاس مجازی انرژی و گرمای کلاس حضوری را ندارد.
بیشتر از اینکه حواسم به تدریس و انسجام فرایند آموزشی باشد، باید حواسم به سخت‌افزار و نرم‌افزاری باشد که با آن دارم کلاسم را برگزار می‌کنم.
در حال حاضر فناوری‌های قابل استفاده‌ای وجود دارد که می‌توانید با استفاده از آنها کلاس درس بهتر و بانشاط‌تری برای خودتان و دانش‌آموزان‌تان بسازید. FlipGrid, Padlet, VirtualWiteboard  نمونه‌هایی از این فناوری‌ها هستند.
در این سخنرانی خانم دکتر فاطمه حسین‌مردی فوق دکترای آموزش تکنولوژی از دانشگاه میزوری و استاد دانشگاه، به برخی پرسش‌های شما پیرامون این مسائل پاسخ می‌دهند. می‌توانید سؤال‌های خود را تا تاریخ چهارشنبه ۱۲ آذر ساعت ۱۶ به ایمیل ایشان بفرستید. آدرس ایمیل: Mardi@umsl.edu

تا چه حد فرزندانمان را برای تصمیم‌گیری در فضای قرن بیست و یکم آماده می کنیم؟

پرورش استعدادهای نسل جوان برای تصمیم‌گیری در شرایط قرن بیست و یکم، نیازمند تمرکز بیشتر بر مجموعه‌ای از ظرفیت‌های ذهنی، جسمی و سیستمی است. این ارایه با پرداختن به شراط محیطی برجسته و مهمی که بر زندگی در دنیای امروز سایه انداخته، به معرفی ویژگی‌هایی می‌پردازد که برخورداری از آنها بر کیفیت زندگی نوجوانان و جوانان ما در زمان حاضر و دهه‌های پیش رو اثرگذار خواهد بود. به این ترتیب این ارایه زمینه‌ای برای پژوهش و پاسخ‌دهی به سوالات مهمی در این حوزه فراهم خواهد کرد.

 

عدالت آموزشی در کلاس درس

چه کسی ممکن است برقراری عدالت را دوست نداشته باشد؟
اما با وجود تمایل فطری انسان به عدالت، اجرای آن دور از دسترس به نظر می‌رسد. 
یکی از عمده‌ترین دلایل آن، انتظار کشیدن برای برقراری عدالت توسط دیگری است.
عدالت آموزشی از زیباترین و موثرترین بخش‌های مربوط به عدل و داد است که بیش از هر چیزی حقی مسلم را برای کودکان و نوجوانان به یاد می‌آورد. 
علاوه بر حوزه‌های کلان مربوط به عدالت آموزشی، امکان زیادی برای معلم و مدرسه فراهم است تا متکی بر شایستگی حرفه‌ای خود، حقوقی را در راستای برقراری عدالت آموزشی احقاق کنند. امکانی که شرایط کنونی آموزش در بستر مجازی به آن قوت بیشتری بخشیده است. در این ارایه بخش‌هایی از این امکان را گرد هم آورده ام که امیدوارم به دست مشتاق معلمان برسد و رنگی بر لبخند عدالت آموزشی را بر چهره آموزش و پرورش نقش دهد‌.


آموزش ترکیبی: تاملی سیستمی بر سیر آموزش و اقتضائات آن

تحولات پیش روی سیستم‌های آموزشی در سطح جهان، گاه در تحلیل‌های موجود، تحت الشعاع شرایط کرونا قرار گرفته و منطق و سیر تطورات آن، کمتر مورد توجه و تدقیق قرار می‌گیرد. حال آنکه این تغییرات و تطورات را باید برآمده از تاثیرات متغیرهای گوناگونی دانست که در لایه‌های مختلف اکوسیستم آموزش، اعم از اقتصاد، دولت، فرهنگ، صنعت و فناوری، در تعاملات پیچیده با یکدیگر، نقش‌آفرینی می‌کنند. در این ارائه با تحلیلی سیستمی، به تبیین این تعاملات در طول دو قرن اخیر و به ویژه در کشورهای غربی می‌پردازیم تا به تصویری روشن‌تر از چرایی تحولات پیش رو و لزوم ادراک عمیق‌تر لایه‌های آن دست پیدا کنیم. نقش بیماری کووید 19 در این مسیر در واقع در حد یک متغیر غیر اصیل ولی تعیین کننده دیده می‌شود که تنها به سیر تحولات سرعت داده، اما مسیر آنها را تغییر نداده است.

مهارت‌های عاطفی و اجتماعی در دبستان مجازی

از راه رسیدن کرونا و به تبع آن شروع شدن آموزش مجازی، مسائل و تجارب جدیدی برای معلمان و دانش‌آموزان سراسر کشور آفریده است.
یکی از این مسائل، توجه به مهارت‌های عاطفی و اجتماعی در فضای مجازی است، که می‌تواند در صورت عدم توجه به آنها در طول آموزش آنلاین مشکلاتی را به‌وجود بیاورد. در این ارایه به بیان تجربیاتی از برگزاری فعالیت‌هایی برای توجه به مهارت‌های عاطفی و اجتماعی برای دانش آموزان پایه چهارم دبستان و نتایج این فعالیت‌ها می‌پردازیم.

 

آموزش مبتنی بر دیالوگ

پیوند دیالوگ و آموزش می‌تواند آموزش را در یک راه بی‌پا‌یان و گسترده برای رشد و توانمندی دانش‌آمو‌زان قرار دهد. ارزش‌های فراتر از نمره و رقابت خلق کند و روحیه مشارکت را در دانش‌آموزان تقویت کند. الزام به آموزش آنلاین هم به مثابه یک فرصت برای توجه به مهارت‌های دیالوگ در بستر آموز‌ش آنلاین است. علاوه بر آن، با رویکرد آموزش دیالوژیکی می‌توان تاثیراتی فراتر از کلاس درس روی دانش‌آموزان گذاشت و از آنها افرادی پرسشگر، دارای ذهن نقاد، اهل مدارا، خلاق، اهل گفت‌وگو و تعامل، نظم‌پذیر و برخوردار از روحیه مشارکت جمعی و همکاری گروهی ساخت، به‌نحوی‌که در آینده نقش موثری در تحول و پیشرفت جامعه ایفا کنند. در این روایت با کلاس درس ریاضی متوسطه اول همراه می‌شوید تا با تلاش برای کاربست اصول و مهارت‌های دیالوگ در فرایند آموزش آنلاین آشنا شوید.

 

تجربیات کارگاه مجازی بازآفرینی مهارت‌های گفت‌وگو

معمولا کارگاه‌های بازآفرینی مهارت‌های گفت‌وگو به‌صورت حضوری برگزار می‌شوند و بر اهمیت حضور افراد تأکید می‌شود؛ اما شرایط قرنطینه باعث شد در خرداد ماه تجربه‌ای کسب کنم که در نوع خود جدید بود. برای گروهی بیست‌نفره از دوستانم کارگاهی در فضای مجازی ارائه دادم و تلاش کردم فضای کارگاه‌های حضوری را در آن بازسازی کنم. این تجربه باعث شد بیشتر افراد شرکت‌کننده احساس خوبی از بودن در این جمع و آشنا شدن با مهارت‌های گفت‌وگو داشته باشند.

 

هیجان، اجتماع، یادگیری

آیا یادگیری صرفا یک فرایند عقلانی است؟ یادگیری با فرایندهای هیجانی و اجتماعی چه ارتباطی دارد؟ 
پاسخ این پرسش ‌می‌تواند در خلق محیط یادگیری کارآمد بسیار موثر باشد. برای اینکه یادگیری معنادار رخ دهد و امکان استفاده از دانش در شرایط واقعی فراهم شود مؤلفه هیجان و تعامل با محیط بیرونی اهمیت ویژه‌ای دارد. گروه بومرنگ با هدف پرورش مهارت‌های ضروری شناختی و اجتماعی کودکان 5-12 ساله به‌وجود آمده است تا بتواند یادگیری را برای کودکان تجربه‌ای عمیق، ماندگار و لذت بخش سازد. به این منظور فعالیت‌ها و بازی‌هایی توسط گروه بومرنگ طراحی و اجرا شده است. در این ارائه، تجارب به‌دست آمده به‌ویژه در فضای مجازی به اشتراک گذاشته خواهد شد.

 

طراحی محتوا در قرن ۲۱ برای آموزش مجازی

در این ارایه نکاتی درباره‌ی تولید محتوا به سبک انباشتی مطرح می‌کنیم که شامل عناوین زیر می‌شود:
۱. درسنامه‌های کوتاه (لقمه‌‌ای)
۲. ایجاد چشم‌انداز و بینش برای مخاطب
۳. جلب توجه و درگیری عاطفی
بعد از یک ارائه ده دقیقه‌ای، عمده زمان جلسه به گفت‌وگو و تبادل نظر با شرکت‌کنندگان اختصاص خواهد یافت.

 

نقش من در اقتصاد
(تفکر درونزا در درس سواد مالی)

اکثر ما انسانها عادت کرده‌ایم که در مقابل مشکلات انگشت اشاره خود را به سمت روبرو بگیریم و دیگران را مقصر تمام اتفاقات بدانیم.  اما تفکر درونزا که بنیان اصلی تفکر سیستمی است به دنبال پاسخ این سوال است که «به راستی نقش ما در بوجود آمدن اتفاقات چیست؟»

در این ارائه می‌خواهم در مورد کلاس سواد مالی و نقش دانش‌آموزان در اقتصاد صحبت کنم. هدف این کلاس پرورش درک اهمیت نقش خود در پیشرفت اقتصادی کشور بود.

 

یادگیری پروژه‌محور

یکی از کارکردهای تفکر سیستمی، طراحی کلاس‌های درس موثر و اثربخش است. امروزه تخصص‌گرایی بیش از حد سبب شده است که افراد در هنگام مواجهه با مسایل دنیای واقعی کارآمدی لازم را نداشته باشند. در این راستا یادگیری پروژه‌محور یکی از مواردی است که کمک می‌کند دانش آموزان از جنبه‌های مختلف، یک موضوع را بررسی کرده و برای آن راه‌حل ارائه دهند. 

در این ارائه ابتدا چارچوب‌های یادگیری پروژه‌محور بیان می‌شود. در نهایت، ضمن بیان اهمیت این موضوع در آموزش مجازی و حضوری، دو مثال از تجربیات در کلاس درس ارائه می‌شود.

 

از بین بردن موانع ارتباط با دانش‌آموزان[1]: تشریفات، رابطه‌ها و محدودیت‌ها[2]

نوشته شده در تاریخ پنج‌شنبه 13 مهر ۱۳۹۹

فاطمه حسین‌مردی[3]

 

شما اهل کجا هستید؟ این ممکن است اولین چیزی باشد که در یک کلاس مجازی از شما پرسیده می شود. اگر سفید پوست به نظر برسید، در سنت لوئیس ممکن است این سؤال را از شما بپرسند: به کدام دبیرستان رفتید؟

وقتی آنلاین هستیم چگونه با دانش‌آموزان ارتباط برقرار می‌کنیم؟ من تصور می‌کنم که اگر معلمم از من بپرسد اهل کجا هستم و برای پاسخ فقط 5 ثانیه فرصت داشته‌ باشم دچار ترس می‌شوم.

روش‌های زیادی وجود دارد که می‌توانم با آنها پاسخ دهم و قبل از اینکه آماده پاسخ باشم نیاز دارم مواردی را در مورد شخصی که از من سوال می‌پرسد بدانم.

Taiye Selasi بحثی در TED دارد که سالانه یکبار در خبرمایه من ظاهر می‌شود. در این بحث او به زیبایی بیان می‌کند که وقتی افراد با هویت‌های متعدد و خلاصه شده مجبور به پاسخگویی هستند، چقدر احساس اصالت نداشتن می‌کنند.

برای اینکه منظورم را بهتر بنویسم فلش بکی به تابستان سال 2020 می‌زنم: در مورد ایده صحبت کردن پیرامون رویدادهای BLM با دختران نوجوان سیاه پوستی گپ می‌زدم و لذت تدریس و یادگیری با آنها داشتم. قبل از صحبت تصمیم گرفتم ابتدا با کسی که به او اعتماد دارند مشورت کنم. قبل از اینکه حتی بتوانم فعالیتی را که به آن فکر می‌ کردم پیشنهاد دهم ، او به من گفت یک چیز را در نظر بگیرم. وی گفت من باید بدانم که همه آنها از نظر اقتصادی و اجتماعی یکسان نیستند و هر کدام به مدارس بسیار متفاوتی می‌روند و از این جهت آنها نژاد پرستی (یا این وقایع) را به شیوه‌های مختلفی تجربه می‌کنند. این تلنگر برای من خیلی عظیم بود و باید خودم را بررسی می کردم: افکار، اهداف و اقداماتم را.

چگونه می‌توانم برچسب‌ها و موانعی را که در برقراری ارتباط بین معلمان و دانش‌آموزان وجود دارد و بیشتر از اینکه به آنها نفع برساند، به آنها ضرر می‌زند، برهم بزنم؟

دکتر جابر در مورد لزوم اینکه از تک داستان‌ها استفاده نکنیم صحبت می‌کند. او همچنین اشاره‌ای به عواقب عملکرد معلمانی که عملکرد نادرست دارند اما خوش فکر هستند اشاره می کند. تحقیقات او در مورد آمریکایی های عرب و مسلمان است. من دانش‌آموزان عرب را با عبارت "اقلیت" در زیر جایگزین کردم، زیرا معتقدم این اصطلاح می‌تواند در هر فرهنگی باشد.

تلاش برای اینکه دانش‌آموزان اقلیت خودشان را و سایر دانش‌آموزان را درپنجره هایی برای کسب اطلاعات در مورد همسالان خود ببینند، منجر به بزرگنمایی کلیشه ها، باورهای غلط و احساس بیگانگی برای دانش‌آموزانی است که برای توانمندسازی آنها تلاش می‌شود.

به نظر می‌رسد ما در مورد آنچه نباید انجام دهیم ایده داریم، اما چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟ از آنجا که "تجربه‌های من متعلق به جایی است که من اهل آنجا هستم."،  از ساختار 3R متعلق به  Taiye Selasi استفاده می‌کنم: تشریفات ، روابط و محدودیت‌ها.

اگر دانش‌آموز من بگوید که او تهرانی است ، چگونه این امر به او کمک می‌کند تا با دیگران ارتباط برقرار کند؟ برای مثال اگر این یک تشریفات است که قبل از ورود به خانه کفش‌های خود را در‌بیاورد و دانش‌آموزان دیگر هم این رسم را داشته باشند ممکن است با این رسم با دیگران ارتباط برقرار کند. این مثال حالت انتزاعی کمتری پیرامون برقراری ارتباط برای او فراهم می‌کند زیرا او به همکلاسی‌های خود در مورد فرهنگ فارسی یا میلیون‌ها راهی که زندگی در آنجا هدایت می‌شود آموزش نمی‌دهد وصرفاً در حال بیان تجربه خود و رسوم و تشریفات خود است.

بعد از تشریفات، R بعدی روابط است، کسانی که تجربیات عاطفی و هویت ما را شکل می دهند. روابط، R آخر یعنی محدودیت را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. سالسی[4]مثالهایی را ارائه می‌دهد که چگونه محلیت و بومی بودن بر روابط و محدودیت‌ها تأثیر می‌گذارد. با گوش دادن به این موارد، می‌توانیم فکر کنیم که کدام تجربیات برای جمع کردن دانش‌آموزان مهم است و به ما کمک می‌کند تا از یکدیگر یاد بگیریم.

این موضوع در کلاس مجازی چگونه ممکن است به نظر برسد؟

یکی از راه‌ها این است که دانش‌آموزان این 3R را دررابطه با فردیت‌های روزانه خود به اشتراک بگذارند. می‌توانید درمورد اینکه چه چیزی را به اشتراک بگذارند به آنها انتخاب بدهید. برخی از این فردیت‌ها نظیر کارهای روزمره (بیدار شدن از خواب یا کاری که هنگام ورود به خانه انجام می‌دهند) یا برنامه‌های روزهای خاص (اوقات یا جشن‌های فردی یا جمعی) است.

 

دانش‌آموزان ممکن است آنچه را که می‌دانند در ابتدا بپذیرند و درک کنند و به اشتراک بگذارند. آنها ممکن است بعد از اینکه اعتمادشان به کلاس بیشتر شد و احساس امنیت بیشتری پیدا کردند، دست به کار شوند.

پیشنهاد من این است که با این 3R یک سرعت آهسته و ثابت داشته باشید.

بهتر است یک سوال خاص برای دانش‌آموزان داشته باشید تا بتوانند به تنهایی (به طور همزمان) به آن پاسخ دهند یا دو سوال را انتخاب کنند. سپس به صورت همزمان آن را با هم در کلاس منعکس کنید[5](چهارمین R).

ارتباطات را برقرار کنید و هیجان را به اشتراک بگذارید. دانش‌آموزان ما در هر کلاس چیزهای زیادی را با خود به همراه می آورند. با ارج نهادن به تجربیات آنها و اتصال آنها به یکدیگر، فضای امنی برای آنها ایجاد می‌کنیم تا سرانجام درباره حقیقت خود صحبت کنند.

بعد از مدتی (شاید یک ماه) ، R بعدی و سپس بعدی را معرفی کنید. R سوم یعنی محدودیت‌ها سخت‌ترین کارها خواهند بود. من اکیداً پیشنهاد میکنم معلمان 3R خود را در این راه به اشتراک بگذارند.

 
[1] متن اصلی را می‌توانید از آدرس لینکداین مطالعه نمایید:‌

linkedin.com/in/fmardi
[2] Rituals, relationships, & restrictions
3R  نویسنده این سه کلمه را به صورت 

در متن به کار بسته است.
 [3] دکترا و فوق دکترای آموزش تکنولوژی از دانشگاه میزوری امریکا - دارای مدرک مدیریت حرفه‌ای مدیریت پروژه و استاد دانشگاه میزوری
[4] Selasi
[5] Reflect