معرفی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی
در كشورهاي پيشرفته، ICT و تجارت الكترونيكي به تدريج و با سازوكارهاي مناسب اقتصادي وارد زندگي روزمره مردم شده اند. كشورهاي در حال توسعه به دليل شكاف دانش فني و نبود زيرساخت‌هاي مناسب اقتصادي نتوانسته‌‌اند همانند كشورهاي پيشرفته در به كارگيري ICT و تجارت الكترونيكي در زندگي اقتصادي و اجتماعي خود موفق باشند كه در نتيجه آن ’’شكاف ديجيتال‘‘ بوجود آمده است.
ساختار اقتصادي و بازرگاني كشور و شكاف دانش فني باعث شده است، تا بخش خصوصي نتواند همانند كشورهاي پيشرفته همگام با تحولات، گسترش ICT و تجارت الكترونيكي را نهادينه كند. لذا، سياستگذاري، هدايت و كمك دولت به گسترش تجارت الكترونيكي در ايران امري ضروري است. تشكيل مركزي دولتي با هدف سياستگذاري و برنامه‌ريزي براي حمايت از توسعه تجارت الكترونيكي در ايران با توجه خاص به توانايي‌هاي بخش خصوصي نيز در اين راستا مي باشد. با توجه به مطالب گفته شده و براي دستيابي به اهداف موردنظر، به موجب مادة (80) قانون تجارت الكترونيكي مصوب مجلس شوراي اسلامي مقرر شد ’’مركز توسعه تجارت الكترونيكي‘‘ در وزارت بازرگاني سابق تشكيل شود. در این راستا، هيئت وزيران در جلسه مورخ 1388/6/4 بنا به پيشنهاد مشترك وزارت بازرگاني سابق و معاونت توسعه مديريت و سرمايه انساني سابق رئيس جمهور و به استناد ماده (80) قانون تجارت الكترونيكي- مصوب 1382- اساسنامه مركز توسعه تجارت الكترونيكي را تصويب نمود.
به موجب این اساسنامه، استقرار، پياده‌سازي و توسعه تجارت الکترونيکي در کشور با استفاده از ابزارها و استانداردهاي ملي و بين المللي و با عنايت به فرهنگ ايراني و اسلامي و حمايت از فعاليت هاي تجارت الکترونيکي و ارتقاي سطح کاربرد فناوري اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد و بازرگاني به مرکز توسعه تجارت الکترونيکي واگذار گردید. این مرکز از تجميع مرکز ملي شماره گذاري کالا و خدمات، مرکز دولتي صدور گواهي الکترونيکي ريشه و کميته ملي اديفاکت تشکيل شده است.
بر اساس قانون، وظايف ذیل به این مرکز اختصاص یافته است:
1- برنامه‌ريزي، ارائه راهکارها، پشتيباني و نظارت به منظور:
الف) بهره‌برداري از بسترها، راهبردها و نوآوري تجارت الکترونيکي در سطح کشور
ب) ارائه تسهيلات و حمايت از ايجاد و توسعه زيرساخت‌هاي فني، سرمايه‌هاي انساني، قانوني، حاکميتي و امنيتي توسعه تجارت الکترونيکي
پ) فرهنگ سازي و آموزش جهت توسعه و ترويج استفاده از تجارت الکترونيکي در فرآيندهاي کسب و کار مبتني بر استانداردهاي ملي و بين المللي
ت) توسعه کاربردها و نوآوري‌ها در جهت دست يابي به منافع تجارت الکترونيکي در اقتصاد کشور
ث) توسعه فعاليت‌هاي تدارکاتي و معاملاتي به صورت تجارت الکترونيکي
ج) استانداردسازي فعاليت‌هاي اطلاع رساني تجاري
چ) حمايت از گسترش بازارهاي داد و ستد الکترونيکي
ح) ساماندهي فعاليت ايستگا‌ه‌هاي تجارت الکترونيکي کشور
خ) فراهم سازي زمينه تعاملات ملي و بين المللي در تجارت الکترونيکي
د) تسهيل تجارت از طريق استفاده از ابزارها، مدل‌ها و استانداردهاي تجارت الکترونيکي ملي و بين المللي و ايجاد پنجره واحد تجاري
2- بررسي زمينه‌هاي مرتبط با تجارت الکترونيکي و ارائه پيشنهادات لازم تأييد جهت تأیید مراجع ذي‌صلاح
3- تدوين مقررات، استانداردها و ضوابط مربوط به تجارت الکترونيکي و پيشنهاد به مراجع ذي‌صلاح جهت تصويب
4- تدوين و نظارت بر اجراي ضوابط و مقررات استاندارد و يکپارچه در حوزه اطلاع رساني تجاري به صورت الکترونيکي
5- ايجاد، نگهداري و پشتيباني از مراکز داده بخش بازرگاني در چهارچوب نظام جامع فناوري اطلاعات کشور
6- همکاري و تعامل با مراجع و سازمان‌هاي بين المللي و منطقه‌اي ذي ربط
7- ارائه خدمات صدور گواهي الکترونيکي کشور
8- ايجاد و توسعه نظام ملي طبقه‌بندي و خدمات شناسه کالا و خدمات
9- جمع آوري، تهيه و تدوين گزارش‌هاي سالانه عملکرد تجارت الکترونيکي
10- پيگيري و پيشنهاد تدوين ضوابط و مقررات جرايم و مجازات ها (موضوع باب چهارم قانون تجارت الکترونيکي) به مراجع ذي صلاح
11- ارائه چهارچوب و ضوابط حمايت از مصرف کنندگان در فضاي تجارت الکترونيکي براساس فصل اول از باب سوم قانون تجارت الکترونيکي
در حال حاضر مأموریت‌های اصلی مرکز در کنار سیاستگذاری کلان در حوزه تجارت الکترونیکی به ساماندهی پنج سامانه ملی ذیل تمرکز دارد:
1) سامانه صدور گواهی الکترونیکی ریشه
2) سامانه صدور گواهی الکترونیکی میانی عام
3) سامانه تدارکات الکترونیکی دولت (ستاد)
4) سامانه‌های یکپارچه سازی و نظارت بر فرآیند تجارت
5) سامانه نماد اعتماد الکترونیکی
همچنین بر اساس اساسنامه مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، این مرکز مأموریت ایجاد، نگهداری و پشتیبانی از مرکز داده بخش بازرگانی کشور به منظور امکان توسعه پذیری بیشتر و افزایش امنیت سامانه‌ها را بر عهد دارد. یکی از مهمترین برنامه‌ها و اقدامات مرکز در سال 1396، ایجاد مرکز داده بخش بازرگانی و در سال‌های آتی راه اندازی کامل، نگهداری و پشتیبانی از مرکز مذکور است.
در ساختار تشکیلاتی مرکز، دو کارگروه، یک شورا و یک کمیته مستقل طراحی شده است که عموم برنامه‌ریزی‌های کلان و سیاستگذاری‌ها در حوزه تجارت الکترونیکی توسط آنها انجام می شود. سه معاونت تسهیل تجاری و توسعه کاربردها، معاونت زیرساخت کلید عمومی و امنیت اطلاعات تجاری و معاونت توسعه منابع انسانی و امور پشتیبانی نیز جهت انجام وظایف تخصصی و همچنین پشتیبانی منابع انسانی و تجهیزات در نظر گرفته شده است.